Sesamolie

Minyak wijen

Sesanum indicum

Sesamolie is een plantaardige olie en wordt gewonnen uit het zaad van de bekende Sesamum indicum of Sesamum orientale. De olie wordt zowel uit de witte als uit de zwarte zaden gewonnen. Sesamzaad bevat tot wel 50% sesamolie en 20% eiwit. Sesamolie uit koudgeperste zaden is vrijwel reukloos, licht zoetig en wordt haast niet rans. Het verliest wel vrij snel zijn aroma. De goede houdbaarheid kan verklaard worden door het hoge gehalte aan antioxidanten. Van nature bevat sesamolie 2 anti-oxydanten waardoor hij niet zo snel ranzig wordt. Deze olie is rijk aan vitaminen en mineralen. Door het hoge gehalte van lecithine en 8 essentiële aminozuren is sesamolie bijzonder gunstig voor de endocriene klieren, zenuwen en hersenen.

De lichte, bleekgele olie wordt zonder verdere toevoegingen uit het zaad gewonnen. Het wordt hoofdzakelijk in de oosterse keuken als spijsolie gebruikt. Sesamolie wordt ook in de productie van margarine gebruikt.

Je hebt donker- en lichgekleurde sesamolie. De lichte olie wordt zonder voorbehandeling uit de zaden geperst. Deze olie heeft geen speciale smaak. Het wordt ook als bakolie gebruikt, of in een dressing voor salades. De donkere olie ontstaat doordat de zaden voor het uitpersen geroosterd worden. Dit geeft de olie zijn kenmerkende donkere kleur en zijn typische smaak. Deze olie wordt niet als bakolie gebruikt, maar alleen om extra smaak aan een gerecht te geven. Deze oliesoort wordt veel in Chinese, Japanse, Arabische en Zuidoost Aziatische gerechten gebruikt. Je moet deze olie spaarzaam gebruiken, want de smaak overheerst heel snel.

Sesamzaad wordt eerst gewassen, daarna gedroogd en dan uitgeperst, zoals dat gebeurt bij alle plantaardige oliesoorten. Voor de donkere sesamolie worden de zaden eerst geroosterd en daarna geperst. De lichte olie ontstaat uit ongeroosterde zaden. Uit een ton sesamzaad wordt ongeveer 300 liter olie gewonnen. Het overgebleven restproduct bevat veel eiwitten en wordt daarom als veevoer gebruikt.

Gewoonlijk gebeurt het persen in drie stadia. De eerste koude persing geeft de beste olie, die na gefiltreerd te zijn klaar is voor gebruik; de twee vol­gende persingen van het residu, waarbij gebruik gemaakt wordt van warmte, leveren donkere olie van inferieure kwaliteit, die gezuiverd moet worden.

De nootachtige smaak van sesamolie maakt het een perfect product om te gebruiken als slaolie voor salades. Je kunt er dan ook een lekkere dressing of marinade mee maken. Blanke sesamolie kan ook gebruikt worden om te braden, bakken of te wokken. Gebruik de olie echter met mate. Je kunt de olie toevoegen aan gerechten. Daarvoor heb je maar een paar druppels nodig. Het geeft gerechten een extra aroma. De Oosterse keuken maakt veel gebruik van sesamolie. Het smaakt uitstekend in gerechten met noedels.

De sesamplant komt oorspronkelijk uit Afrika en werd van daaruit verspreid naar China en India en later naar de rest van de wereld. Sesamzaad wordt al sinds duizenden jaren gebruikt. Om hun vruchtbaarheid te verhogen aten Babylonische vrouwen 2300 voor Christus al sesamzaadjes met honing. En in het oude Egypte werd de olie gebruikt voor de olielampjes.

Het bekende "Sesam, open u" uit het sprookje Ali Baba en de 40 rovers zal niet helemaal uit de lucht zijn gegrepen. Sesam werd dan ook in oude Arabische verhalen verbonden met grote rijkdom en mysterieuze krachten. In het minuscule sesamzaadje zit enorm veel kracht en is daarom als een groot cadeau van Moeder Natuur te beschouwen.

Daar het een eenjarige plant is, wordt sesam alleen uit zaad gekweekt. Zij gedijt het best in een lichte, losse, zandige, goed gedraineerde leemgrond, bij warme temperaturen met een gematigde regenval. De plant heeft een vrij lange groeiperiode nodig (ongeveer 4 maanden) om het zaad tot rijp­heid te laten komen.

De zaadpeul heeft de neiging al vroeg open te springen, waardoor de zaden eruit gewor­pen worden. De peulen, die onderaan de plant zitten, beginnen het eerst te rijpen, niet de bovenste. Wil je het verlies van zaad tot een minimum beperken, dan moet je met de oogst beginnen wanneer de bovenste peu­len goed ontwikkeld, maar nog groen zijn. De planten worden afgesneden, in bundels samengebonden en op schoven gezet, net als graan. Na het dor­sen, drogen en schoonmaken wordt het zaad opgeslagen op een plaats waar het veilig is voor knaagdieren. Onder gunstige omstandigheden is een op­brengst van 1000 tot 1500 pond zaad per hectare normaal. Om de opbrengst nog te verhogen heeft men door selectie en kruising in Venezuela en andere Latijns Amerikaanse landen sesamvariëteiten weten te kweken, die het zaad niet uitstrooien.

Sesamolie is te koop in de supermarkt en in de oosterse toko.

Sesam is vooral bekend door de kleine eetbare zaadjes en zijn olie. Sesamolie is, behalve voor consumptie, ook heel geschikt als massageolie. Het wordt veel in India gebruikt en bij Ayurvedische massages. Sesamolie bevat veel vitaminen en mineralen en heeft zelfs een natuurlijke zonnebeschermingsfactor (3-4). Bovendien heeft deze rijke olie bij regelmatig gebruik een verjongende werking.

Sesamolie wordt ook gebruikt in de fabricage van huidverzorgingsmiddelen. Het dient als grondstof voor cosmetica en is goed bruikbaar als massageolie. De olie is geschikt voor bijna iedereen, zelfs voor baby's. De olie plakt niet en irriteert de huid niet, het is een neutrale olie die voedend is en makkelijk met andere oliën kan worden gemengd. Bovendien speelt het een belangrijke rol in de ayurvedische geneeskunde, waar het uitwendig wordt toegepast ter behandeling van huidziekten.