Santen

Kokosmelk

Santen, ook wel kokosmelk, wordt van het witte vruchtvlees van de kokosnoot gemaakt. Door het vruchtvlees te raspen en met water te vermengen en daarna te zeven ontstaat een witte vloeistof, genaamd kokosmelk, kokoscreme of kokosroom. Het grote verschil tussen kokosmelk en kokosroom is het vetgehalte van het eindproduct. Kokosmelk bevat 17% vet en kokosroom bevat 24% vet, terwijl vaste santen 70% vet bevat.

Als je santen gaat maken, kan dat van vers geraspt kokosvlees, maar ook van gedroogde geraspte kokos. Je hebt dunne santen, santan cair en dikke santen, santan asli, santan krim en creamed coconut, het bekende blok santen.

Zo'n blok santen kun je aanlengen met warm water om kokosmelk van te maken (1 blok is genoeg voor 1 liter kokosmelk). Het is makkelijk in gebruik, want je kunt zelf bepalen hoeveel water je toevoegt. Zo bepaal je zelf de kokossmaak van je gerecht. Aangebroken kokosmelk, room of aangelengde kokoscreme kun je maar kort bewaren in de koelkast, invriezen is geen probleem. Gebruik een ijsklontzakje/bakje als je regelmatig maar kleine beetjes nodig hebt. Gerechten die zijn gestoofd of gekookt met dunne of dikke santen, kunnen niet worden ingevroren. Ze blijven in de koelkast ongeveer 2 tot 3 dagen goed. Zodra je het gerecht ontdooit, gaat het schiften. Verwarm alleen dat wat je gaat eten i.p.v. het hele gerecht.

- Santan cair - dunne kokosmelk
- Santan asli - dikke kokosmelk
- Santan krim - kokosroom
- Creamed coconut - blok santen

Voor dikke santen neem je 100 gr. geraspte kokos en dat meng je met 200 ml. kokend water. Dat laat je 5 minuten zachtjes trekken. Daarna druk je alles door een zeef, of je perst het door een schone doek. De kokosmelk die je nu hebt is dikke kokosmelk. Dit is ook in blik te koop.

De uitgeperste kokos in de zeef of doek meng je nogmaals met 200 ml. heet water en dat laat je weer 5 minuten zachtjes trekken. Deze vloeistof druk je weer door een zeef of schone doek. De melk die je nu hebt is de dunne kokosmelk. Dat kun je zelf ook zien aan de kleur van beide melksoorten. Maak je een blik kokosmelk voorzichtig open, dan zal boven in het blik een dikke laag room zitten. Als je dit wegschept, dan blijft er dunne kokosmelk over. Schud je het blik voor het openen, dan zal de room zich weer mengen met de dunne kokosmelk en dan heb je dikke kokosmelk.

Kokoscreme bevat heel weinig water en wordt op de zelfde manier gemaakt als de kokosmelk, alleen neem je heel weinig kokend water. Nu is het makkelijker om de kokos door een schone doek te persen, omdat er weinig vloeistof wordt gebruikt. De melk zal veel dikker zijn dan bij het maken van de kokosmelk. Omdat er weinig water is gebruikt is de verhouding kokosolie en water veel kleiner. Het bevat 70% vet. Daardoor zal de vloeistof bij afkoelen snel vast worden. Boven de 25 graden wordt het weer dik vloeibaar. Deze vaste santen is als blok te koop en kan voor het gebruik naar smaak in stukjes aan het gerecht worden toegevoegd. Omdat het uiterst geconcentreerde kokos bevat, heeft het een intense kokossmaak.

Je kunt kokoscreme ook in een blender maken. Je neemt vers geraspt kokosvlees en snippert dit in de blender heel fijn. Eerst zal het droog poeder worden, maar op den duur komt de olie vrij en wordt het vochtig. Om makkelijker te kunnen mixen doe je er een paar lepels vloeibare kokosolie bij en mix tot je een gladde massa hebt.

Voeg voor dikke santen 2,5 keer het gewicht aan kokend water aan de geconcentreerde santen (blok) toe en roer tot de santen is opgelost. Voeg voor dunne santen 5 keer het gewicht aan water toe.

Kijk in onderstaand schema voor een duidelijke uitleg.

1 dl. dikke santen = 40 gr. santen met 1 dl. water
1,5 dl. dikke santen = 60 gr. santen met 1,5 dl. water
2 dl. dikke santen = 80 gr. santen met 2 dl. water

1 dl. dunne santen = 20 gr. santen met 1 dl. water
1,5 dl. dunne santen = 30 gr. santen met 1,5 dl. water
2 dl. dunne santen = 40 gr. santen met 2 dl. water

halve liter dikke santen = 200 gr. santen met 5 dl. water
halve liter dunne santen = 100 gr. santen met 5 dl. water

Santen heeft natuurlijk de smaak van kokos. Hoe sterker de concentratie van kokos is hoe sterker de kokossmaak. Santen wordt gebruikt in allerlei stoofgerechten, sauzen, drankjes en toetjes. Het wordt gebruikt in gebak en allerlei soorten cake.

De kokospalm is vermoedelijk afkomstig uit Azië, maar Zuid-Amerika wordt ook wel genoemd.

De kokospalm, ook wel klapperboom of klapper genaamd (Nederlandse verbastering van Maleis kelapa wat kokospalm betekent), behoort tot de Palmenfamilie. De kokospalm komt in tropische gebieden voor, vooral op eilanden en langs kusten. De plant wordt geteeld voor haar vrucht, de kokosnoot. Na zes à zeven jaar komt de palm in productie, vormt vrijwel maandelijks een bloemtros, produceert 80 à 125 noten per jaar en houdt dit tot 60 jaar vol. De vruchten groeien uit aan de boom en na ongeveer een half jaar, als ze rijp zijn, vallen ze af. De volledige vruchten drijven door de middelste vezel laag, die veel lucht bevat. Op deze manier kan de kokospalm zich verspreiden langs de kusten van alle tropische gebieden. Door de mens is het gebied waar de kokospalm groeit nog verder uitgebreid.

Kokosmelk in blik en santen in blokvorm zijn in de supermarkt te koop.