Pili-pili

Piri-piri

Capsicum frutescens

Nachtschadefamilie

Pili pili wordt ook wel piri piri, peri peri of African bird's eye chili genoemd. Dit is afhankelijk van het land. De laatste naam is de officiële naam. Het is een cultivar van de Capsicum, waartoe ook de lombok en de rawit behoren. Hij wordt veel gekweekt, maar komt in enkele Afrikaanse landen nog in het wild voor.

Deze pepertjes worden 1 tot 2 cm. lang, hebben een diameter van een halve centimeter en zijn heel heet. Over heel Afrika komen ze voor. De hoogte van deze plant kan variëren van 30 cm. tot 120 cm. Ze staan bekend als de peper voor het maken van piri-piri gerechten. De African Birds Eye Chili wordt ook veel in de Aziatische keuken gebruikt. De peper is ideaal om te drogen en daarna te vermalen tot chilipoeder. In Zuid-Amerika staat deze peper bekend als Malagueta. Hij is heel geschikt om in potten te kweken.

Pili pili is een Zaïrees woord voor hete pepertjes. Pili pili betekent gewoon peper peper.

Pili pili is uitermate geschikt voor het maken van sambals en om je sauzen en gerechten extra pittig te maken. Je kunt ze in z'n geheel, in stukjes gesneden of gepureerd in een kruidenpasta meestoven. Door de kruidenpasta even in olie te fruiten, komen alle smaken volledig tot hun recht. Omdat er heel veel verschillende soorten pepers zijn, moet je zelf experimenteren met hun scherpte. Pas vooral het aantal aan aan je smaak. Als je de scherpte niet gewend bent, kan een 'overdosis' je gerecht volledig bederven.

De scherpte zit hem voornamelijk in de pitten en de zaadlijsten. Wil je minder pit in je gerecht, haal de pitten en zaadlijsten er dan uit. Het stofje dat de pepers zo heet maakt is capsaïcine. Mocht je de tong in brand hebben, dan helpt water echt niet, want capsaïcine is niet oplosbaar in water. Vet helpt wel: melk, boter, pindakaas, yoghurt.

De piri-piri (Swahili voor rode peper, bekend als Afrikaanse rode duivel) komt oorspronkelijk uit Midden Amerika en is door Portugese zeevaarders naar Afrika gebracht. Daar werd het al snel deel van een kruidenmix, ook wel in de vorm van een olie. De peper werd in de Portugese koloniën ingevoerd en van daaruit zijn ze over heel Afrika verspreid, waar ze voor commerciële doeleinden worden gekweekt.

De Portugezen namen de piri piri uit Mozambique en Angola mee terug naar Portugal waar het nu een populair ingrediënt in de nationale keuken is. Vanuit Portugal begon het zich via Zuid-Afrika en India over de rest van de wereld te verspreiden.

De peperplant groeit goed op humusrijke grond, die niet te nat is. De planten kunnen het beste aan het einde van het regenseizoen (eind maart) geplant worden. De planten worden door middel van zaad gekweekt. Er is een enorme variëteit aan chiliplanten, zowel in hun eigenschappen als grootte. De gemiddelde hoogte is minder dan een meter. De planten krijgen witte bloempjes, die door insecten worden bestoven. De pepers kleuren eerst groen en worden daarna rood. In beide stadia worden ze gegeten.

Zaai de pepers vanaf half maart binnen voor op een warme vensterbank. Verspeen ze in afzonderlijke potten als ze ongeveer 10 cm. lang zijn. Vanaf begin juni kunnen de planten naar buiten toe. De zaden blijven 2 tot 3 jaar kiemkrachtig. Bij 20 graden kiemen ze in 6 tot 10 dagen.

Plant de planten in potten van 25-30 cm. diameter en houd ze gedurende het warme seizoen buiten in de tuin op een zonnige plek. Zorg er voor dat de potkluit niet uitdroogt. Als alternatief kunnen we de planten begin juni buiten in de volle grond plaatsen op een warm plekje (bij een zuid muur). Begin oktober kunnen we dan nog de hele plant voorzichtig losmaken en met kluit en al in een grote pot plaatsen. Als het dan echt te koud wordt in oktober, halen we de pot naar binnen en laten de vruchten daar afrijpen. De peperplant kan 2-3 jaren oud worden, maar het is niet eenvoudig om de plant levend de winter door te krijgen.

Pili-pili is bij de gespecialiseerde oosterse toko te koop.

Van een klein rood pepertje kun je gemakkelijk zweten als een rund. Dat komt omdat je het gevoel hebt dat je in brand staat: je produceert zweet zodat je lichaam kan afkoelen. Hoe kun je de inwendige brand blussen? Niet met water, want dat maakt het alleen maar erger. Je kunt beter wat droog brood of rijst eten. Ook zuivelproducten helpen. Bestel in de toekomst dus een yoghurt bij je pikante kip met pili-pili.