Peterselie

Peterseli

Petroselinum crispum

Apiaceae

Peterselie is een veelgebruikt kruid in de Europese keuken, maar evenzeer in de Amerikaanse keuken en in het Midden-Oosten. Het is fris van smaak.

Peterselie aan gerechten toevoegen moet op het laatst (dus niet meekoken) anders verliest het zijn smaak grotendeels. Peterseliewortel is een vergeten groente en niet eenvoudig verkrijgbaar. Hij kan rauw en gekookt worden gegeten en is erg smakelijk. Geraspte wortel kan worden toegevoegd aan salades. Peterselie is een klassiek bestanddeel van een bouquet garni.

De krulpeterselie met de bekende gekroesde blaadjes wordt in hoofdzaak gebruikt als garnering. Bladpeterselie heeft gladde bladeren en heeft door een hoger watergehalte en een hoger gehalte aan etherische oliën (in hoofdzaak apiol) een fijnere smaak dan krulpeterselie. Het lijkt erg op bladselderie. Van wortelpeterselie wordt de wortel gegeten. Deze wortels zijn zo'n 15 cm. lang.

- Krulpeterselie (P crispum var crispum)
- Bladpeterselie of platte peterselie (P crispum var neapolitanum)
- Wortelpeterselie (P crispum var tuberosum)

Peterselie (in veel gevallen de blaadjes) dient pas aan spijzen toegevoegd te worden vlak voor het serveren, omdat het anders te veel van zijn smaak en frisheid verliest. Ook wordt het vaak samen met knoflook aan roomboter toegevoegd om kruidenboter te vormen. Bladpeterselie kan ook in salades gebruikt worden. De decoratieve krulpeterselie wordt meer als garnering gebruikt, terwijl de ‘platte’ peterselie wat meer smaak heeft.

Gemalen peterseliezaadjes worden ook als specerij gebruikt. Het blad en de stengels van peterselie zijn vitamine- en mineraalrijk. De blaadjes en stengels (zowel vers als gedroogd) worden gebruikt in salades en pikante gerechten. Verder kun je het in allerlei denkbare vlees- en visgerechten, bij groentes, zuivel, eieren en in sauzen gebruiken.

In het Midden Oosten worden de bladeren als groente gegeten. De wortel wordt in soepen en stoofpotten gebruikt. Peterseliewortel heeft een pittige peterseliesmaak en kan als groente gekookt worden.

Je kunt peterselie goed invriezen. Bevroren peterselie kun je meteen uit de vriezer direct in het gerecht gebruiken. Bevroren peterselie is niet geschikt als garnering omdat ze slap wordt na het ontdooien. Wortelpeterselie kan geschild worden met een dunschiller. Ook kun je de wortel schrappen met een mes onder de koude kraan. De toepassing van wortelpeterselie is gelijk aan bladpeterselie. Je kunt haar ook rauw eten, bijvoorbeeld geraspt in salades. Meestal wordt zij echter gebruikt in warme bereidingen. Wortelpeterselie is populair in Duitsland, Oostenrijk, Hongarije en Rusland. Zij wordt er vaak gebruikt voor in de soep of in stoofpotten.

Peterselie smaakt prima in hartige gerechten en verder in bouillon, marinades, dressings, vlees, gevogelte, wild, vis, schaal en schelpdieren, eieren, aardappelen, pasta en groenten. Ook bij bereidingen met champignons is peterselie een goede smaakmaker.

Bij de oude Grieken was peterselie het symbool van de vreugde. Men vlocht er een lauwerkrans mee en zette die op het hoofd bij feestelijke gelegenheden. De combinatie van peterselie en marjolein werd daar als middel tegen een kater gebruikt.

Door de Romeinen werd het gebruik van het kruid verspreid over West-Europa. In de Middeleeuwen werd peterselie gebruikt als groente en werd onder meer verbouwd in de keizerlijke tuinen van Karel de Grote.

Het is een tweejarige plant en overleeft de winter in Nederland. In het tweede jaar komen er bloemetjes aan de plant en wordt hij redelijk hoog, zo´n 50 centimeter. Vervolgens komen er zaadjes aan die je het jaar erop kunt planten.

De plant groeit op rijke, vochtige en diep gespitte grond in de volle zon of iets in de schaduw. De kiemingstijd van het zaad is relatief lang; de zaden vragen een rijke, vochtige grond. Geef vooral de jonge planten voldoende vocht, want peterselie houdt van een vochtige en niet te warme (en ook niet te zonnige) standplaats. De plant wordt ongeveer 20 tot 60 centimeter hoog.

De plant bevat een hoge concentratie aan oxaalzuur. Deze verbinding is betrokken bij de vorming van nierstenen. Peterselie wordt als waardplant gebruikt door rupsen van de boksbaardvlinder (Amphipyra tragopoginis) en de spurrie-uil (Discestra trifolii).

Peterselie wordt in de supermarkt en door de groenteboer verkocht. De plant is echter prima zelf in de tuin of in een plantenbak te telen. Zo heb je tijdens de zomer altijd verse peterselie bij de hand.

Als je een knoflookrijke maaltijd hebt gegeten, helpt het om na de tijd te kauwen op bladeren van peterselie, dit verfrist de adem.
Peterselie is goed voor de spijsvertering. Het doodt bacteriën in de maag en brengt een goede balans in het aantal microben dat verantwoordelijk is voor een gezonde spijsvertering. Het heeft vele positieve eigenschappen. Zo zijn de wortels, zaden en bladeren vochtafdrijvend, ruimen huid verouderende vrije radicalen op en verminderen het vrijkomen van histamine. Peterselie verlicht reumatiek en bevordert de spijsvertering. Kompressen van het blad verzachten snijwonden en verstuikingen.