Pinda

Kacang

Arachis hypogaea

Vlinderbloemenfamilie

Pinda (Arachis hypogaea), ook wel aardnoot, grondnoot, olienoot of apennoot genoemd, is ondanks de naam geen noot in botanische zin, maar de vrucht van een tot de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae oftewel Fabaceae) behorende plant. Zoals bij andere planten bevindt de bloem zich bovengronds en daaruit ontwikkelt zich na bevruchting een peul met meestal twee zaden. Daarna ondergaat de vrucht een bijzondere ontwikkeling: de stengel waaraan de peul groeit wordt langer en boort zich in de grond.

Onder de grond rijpt de vrucht en gaat vervolgens, onder natuurlijke omstandigheden, over tot ontkieming. De pindaplant is een eenjarige plant die afkomstig is uit Zuid-Amerika en door de Spanjaarden in de 16e eeuw in tropische en subtropische gebieden over de gehele wereld werd verspreid.

Uitgegraven pinda's bevatten 25-50% vocht en moeten indrogen tot 10% of minder voordat ze opgeslagen kunnen worden. Dit drogen gebeurt in warme landen in de zon. Ongebrande (rauwe) pinda's kunnen gepeld en gegeten worden. Vooral in de winter worden ongebrande pinda's wel ongepeld gebruikt (en dikwijls aangeregen) als voedsel voor wilde vogels. Voor menselijke consumptie is het echter gebruikelijk de pinda's eerst te branden. De pinda's worden gepeld en kort geblancheerd zodat het vliesje loslaat. Hierna worden ze gebrand of vermalen tot pindakaas.

In september en oktober worden de pindaplanten geoogst, waarna ze met de pinda's omhoog gelegd worden om te drogen. De grootste producenten van pinda's zijn China, Israël, de Verenigde staten, Egypte, Argentinië en Zuid-Afrika. Israël en Egypte produceren voornamelijk voor export van de rauwe noten in dop. China exporteert ook rauwe noten in dop, hoewel het grootste deel van de oogst in gepelde vorm wordt geëxporteerd of gebruikt voor de productie van arachideolie.

Met name in de zuidelijke staten van de Verenigde Staten worden niet geheel rijpe ("groene") pinda's ook in de schil gekookt. Ze worden daarbij zacht zoals bonen en worden gegeten met wat zout of ook wel scherper gekruid (cajun).

- Rauwe pinda
- Geroosterde pinda
- Gesuikerde pinda
- Vlies pinda

De geoogste en gedroogde pinda's moeten in de dop nog een bewerking ondergaan. Ze worden in een ronddraaiende trommel verwarmd totdat de pinda zich zelf als het ware brandt in z'n eigen vet. Een ander groot deel wordt gebrand met suiker erom tot de suikerpinda. Het overgrote deel wordt gebrand in de pindaolie (ook een pinda product) op een temperatuur van 150 graden Celcius. Vlak voor ze op kleur zijn worden ze uit de olie gehaald om uit te lekken waarna ze, net als andere noten, nog even doorbranden. De belangrijkste brandstof in een pinda is vet. Pinda's zijn veel vetter dan de zaden van andere peulvruchten.

De pinda's voor consumptie worden gepeld en kort geblancheerd zodat het vliesje loslaat. Hierna worden ze gebrand of vermalen tot pindakaas. Ook pindasaus en pindasoep worden van pinda's gemaakt. Pinda's worden zowel in zoete als in hartige gerechten gebruikt, of los gegeten, vaak gesuikerd of bestrooid met zout. Ook worden ze veel verwerkt in koekjes, borrelnootjes en andere snacks.

Oorspronkelijk komt de pinda uit de Andes in Zuid-Amerika. Tegenwoordig wordt de pinda in alle tropische gebieden geteeld.

De pindaplant is een eenjarige kruidachtige plant. De rechtopgaande, soms kruipende stengels zijn gemiddeld 30 cm. lang. De pinda groeit het beste op een wat droge losse zandgrond met een lage zuurgraad, dit omdat de vruchten erg vatbaar zijn voor vochtschimmels en zuren. Wanneer de plant bloeit komen er meerdere bloemen in welke, nadat ze zijn verwelkt, ombuigen tot aan de grond waar ze zich zelf en hun zaadjes inboren, na 4 tot 5 maanden zijn de zaadjes rijp en is de pinda ontstaan.

Een pindaplant is heel interessant om te kweken. Hiervoor kan geen gewone gebrande pinda gebruikt worden, dus vraag bij de noten- of delicatessenwinkel om ongebrande pinda’s. Plant de pinda in een potje met potgrond, dek het af met doorzichtig plastic met luchtgaatjes en zet het potje op een warme plek. Als het plantje het plastic raakt mag dit verwijderd worden. Besproei het plantje daarna dagelijks met lauw water. Als de plant gaat bloeien zal het bestoven moeten worden. Neem daarvoor een penseeltje en breng daarmee het stuifmeel van de ene bloem over op de andere. De bevruchtte bloemen buigen zich daarna naar de aarde en zullen ondergronds hun zaden vormen.

Pinda's zijn in al hun soorten in de supermarkt en in de oosterse toko te koop.

Naar schatting heeft circa 0,7% van alle mensen hebben een allergie voor pinda's. Deze allergie kan zeer ernstig zijn; sommigen reageren zelfs al zeer heftig op de geur van pinda's. Omdat pinda's in veel levensmiddelen worden gebruikt is het raadzaam om de verpakking goed te lezen of het product pinda's bevat, of in een ruimte is geproduceerd waar ook met pinda's wordt gewerkt.

Pinda's bevatten veel gezonde stoffen, waardoor het goed is om regelmatig een portie te eten. Het wordt zelfs aangeraden om twee keer per week zo'n 30 gram pinda's te eten. Pinda's zijn een goede bron van vitamine E, B3, B9, eiwitten en anti-oxidanten. Ook bevatten pinda's veel tryptofaan, dit is een aminozuur die het lichaam gebruikt om serotonine aan te maken. Dit is een stof die effect heeft op de stemming, het zelfvertrouwen, de slaap, emotie, seksuele activiteit en eetlust van mensen.

Een pinda bevat veel gezonde vetten, die goed zijn voor het hart. Het regelmatig eten van de pinda verkleint de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk. De effecten van deze vetten zijn veelal gelijk aan de effecten van het eten van vis. Pinda's bevatten ook veel mineralen zoals calcium, magnesium en zink.