Paprika

Paprika

Capsicum anuum

Nachtschadefamilie

Paprika is een kruidachtige, niet winterharde plant. Eigenlijk is ze een heester en de paprika zelf is een bes. In het onrijpe stadium is de paprika ook eetbaar, ze is dan minder zoet en eerder kruidig met een klein bittertje. Onrijp is ze altijd groen (rijpe groene paprika’s bestaan niet) of paars, chocoladebruin of crème-wit.

De paprika is de vrucht van de Capsicum annuum, en verwant aan de rode peper of Spaanse peper. De soort komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, maar de paprika is naar ons gekomen via Hongarije waar het geïntroduceerd werd door de Turken. De naam paprika is afkomstig uit het Hongaars, waar het pepertje betekent. Rode paprika's zijn in onrijpe staat groen en worden vaak ook in die toestand gegeten. Er zijn inmiddels ook andere kleurvariëteiten zoals geel, wit, paars en oranje. In totaal zijn er negen kleuren, maar er worden maar vier kleuren op grote schaal gekweekt (rood, geel, groen, en oranje). De paprika bevat, net als de Spaanse peper, capsaïcine. Capsaïcine prikkelt direct de warmtezintuigen in de mond (dus niet de smaakzin) waardoor het gerecht te heet lijkt. De paprika's in Nederlandse supermarkten zijn echter nagenoeg capsaïcinevrij en nauwelijks meer heet. Paprika is rijk aan vitamine C.

Paprika’s zijn er in allerlei kleuren, vormen, smaken en sinds kort ook maten en behoort tot de vruchtgroenten net als de tomaat, komkommer en de aubergine. De paprika vindt zijn oorsprong in Midden- en Zuid-Amerika, maar komt tegenwoordig in de hoogste kwaliteit uit Nederlandse kassen. De grote hoeveelheid vitamine C en de lekkere frisse smaak zijn goede redenen om veel met deze vruchtgroente te doen. Nieuw van Nederlandse bodem: ze zijn er nu ook in speciale kleine maatjes met een extra zoete smaak als verantwoorde (kinder)snack!

De paprika is de vrucht van bepaalde gekweekte vormen van Capsicum Annuum. Andere gekweekte vormen van dezelfde soort hebben heel anders uitziende vruchten die bekend staan als de Spaanse of rode peper. De meeste paprika's die in Nederland geteeld worden zijn van het geblokte type, maar er is ook een soort die langwerpig is met een dunnere vruchtwand. Ze worden zoete puntpaprika's genoemd en zijn steeds meer in de supermarkt te krijgen.

De paprika heeft een stevige vruchtwand. In de schil zit een witte kern, waarin de zaden zich bevinden. De paprika's zoals wij ze allemaal kennen, worden vanwege hun vorm ook wel ‘blokpaprika's’ genoemd. De meest gangbare kleuren zijn geel, rood, groen en oranje. Paprika’s zijn er ook in bijzondere kleuren als bruin, lila en paars. Paprika’s zijn lekker rauw te eten, in een salade, roerbakgerecht of gevuld op de gril. Hollandse paprika's zijn het gehele jaar door, behalve in januari en februari, te verkrijgen. De topaanvoer is van juni tot oktober. De zoete paprika en de hete peper zijn plantkundig gezien hetzelfde, beiden behoren ze tot de groep Capsicum.

- Toreador
- Numex Conquistador
- Healthy
- Sweet Chocolate
- Pimiento del Piquillo
- Yalova Yaglik
- Barancio

Met de kleur van de paprika verschilt ook de smaak en de toepassing. Rode paprika's: zoete smaak maakt ze zeer veelzijdig bruikbaar: rauw in salades, verwerkt in sauzen, roerbakgerechten, ovenschotels en stoofpotjes. Groene paprika's: pittige, kruidige smaak komt tot zijn recht in roerbakgerechten, stoofpotjes, ovenschotels en (pasta)sauzen. Gele paprika's: zeer decoratieve kleur en zachte, zoete, frisse smaak maakt ze aantrekkelijk in salades. Oranje paprika's: mooie kleur, zoete smaak en zeer hoge vitamine C-gehalte. Bijzondere kleuren paprika's: paarse paprika’s hebben een pittige, kruidige smaak. Lila paprika’s zijn wat milder. De zoete smaak maakt bruine paprika’s geschikt voor salades. Wil je de paprika rauw eten? Laat deze dan eerst even op kamertemperatuur komen. Mini-paprika's: klein formaat en aantrekkelijke kleuren maken ze zeer decoratief. Smaken net als hun grote broers. Uitermate geschikt om te vullen en als borrelhapje of voorgerecht.

De paprika is met schil en al te eten, alleen de zaden en de zaadlijsten moeten worden verwijderd. Soms wordt er in een gerecht gevraagd om de paprika te ontvellen. Dat gaat heel simpel. Je steekt de paprika aan een vork en houdt hem boven een gasvlam. De schil zal zwart worden door het roosteren. Dan moet het vel er ook nog af. Ontvellen is eenvoudig: doe de paprika’s na het roosteren enkele minuten in een plasticzak en bind de zak dicht. Laat de paprika’s vervolgens circa 15 minuten afkoelen (tot lauwwarm). Dan kun je het zwarte vel makkelijk en zonder je vingers te branden verwijderen – net als de zaadjes en de zaadlijsten. Wil je meerdere paprika's roosteren, dan leg je ze onder de gril. Wel regelmatig omdraaien.

De soort Capsicum anuum komt oorspronkelijk uit Zuid- en Midden-Amerika en behoort net als de aardappel, tomaat en aubergine tot de nachtschadefamilie, Solanaceae. De soort werd al eeuwen gecultiveerd door de Indiaanse bevolking en werd door hen gebruikt als specerij. Hierdoor waren er in het pre-Columbiaanse tijdperk reeds diverse cultuurvormen uitgeselecteerd. De soort werd vervolgens aan het eind van de 15-de eeuw "ontdekt" door de mannen van Christoffel Columbus, deze was eigenlijk op zoek naar een alternatieve bron van zwarte peper, vandaar dat de naam Pimiento werd gegeven aan de plant. De soort verspreidde zich vervolgens naar Europa, maar het duurde tot in de gouden eeuw voordat Europa écht ontdekte wat je er allemaal mee kunt.

De Nederlandse naam 'paprika' is afkomstig van de Balkan, waar de soort werd geïntroduceerd via de Ottomanen. Met name de Hongaren hebben de paprika tot hun nationale groente gemaakt.

De paprika is een warmte minnende eenjarige plant die bij voorkeur onder glas moet worden geteeld. Buitenteelt is ook mogelijk, mits de plek zonnig en beschut ligt en de bodem goed doorwortelbaar is met voldoende watertoevoer. Voor de teelt in een onverwarmde hobbykas en voor de buitenteelt zijn krachtig groeiende rassen aan te bevelen. De rassen die in de professionele Nederlandse glastuinbouw worden gebruikt, zijn over het algemeen minder geschikt voor de buitenteelt of voor de teelt in een onverwarmde hobbykas. Deze rassen zijn namelijk geselecteerd op een matige groeikracht, waardoor ze onder minder gunstige omstandigheden sneller groeistagnatie zullen vertonen.

Paprika's worden door middel van zaad gekweekt. Het is heel goed mogelijk om als hobbykweker paprika's te telen. Zaai zo vroeg mogelijk, liefst eind januari of begin februari al, zo heb je in mei, wanneer de planten naar buiten kunnen al forse planten, die soms zelfs al bloeien. Warm de grond op door er een week of 3 van tevoren plastic over te spannen. De teelt in potten is ook een goede optie. De pot zorgt voor extra warmte rond de wortels, je kunt inspelen op weersomstandigheden zoals storm en regen door haar te verzetten of meer of minder water te geven en je kunt de pot naar binnen halen wanneer het echt te koud wordt in oktober-november. En kies natuurlijk het zonnigste, warmste en meest beschutte plekje dat je weet, zoals voor een zuidmuur bijvoorbeeld.

Als je zelf de zaden uit gekochte paprika's wilt nemen, neem dan wel de zaden uit rijpe paprika's. Zaden uit de groene paprika zijn nog niet rijp en die zullen dan ook nooit kiemen.

Paprika's zijn in allerlei vormen en kleuren in de supermarkt of bij de groenteboer te koop.