Melkpoeder

Susu bubuk

Melkpoeder is melk waaraan het water is onttrokken, zodat een droge stof overblijft. Dit poeder wordt in twee vormen gemaakt: mager melkpoeder en niet-mager melkpoeder. Mager melkpoeder ontstaat door van magere melk water te verdampen, niet-mager melkpoeder door van volle melk water te verdampen. Na mengen van melkpoeder met water ontstaat wederom melk, zij het met een iets veranderde smaak.

Een nadeel van het vervaardigen van melkpoeder is, dat de productie veel energie verbruikt. Een ander nadeel is, dat door de productie waardevolle vitamines verloren gaan. Die moeten later dan weer aan het poeder worden toegevoegd.

Voordelen zijn de opslag voor langere tijd, weinig opslagkosten, laag in gewicht, neemt weinig ruimte in, geen koeling of tanks nodig en de transportmogelijkheden zijn groot. Dit is erg belangrijk in geval van natuurrampen, maar ook in het leger tijdens oefeningen of in conflictgebieden. Ook tijdens de vakantie, op trektocht of bij bergsport kan melkpoeder eenvoudig worden meegenomen. Melkpoeder kan vrijwel direct worden toegepast, het zij als drank, maar ook als ingrediënt bij de fabricage van kaas, yoghurt, bakwaren en chocolade. Bovendien is het een onderdeel van babyvoeding.

- Volle melkpoeder
- Magere melkpoeder

Melkpoeder wordt op drie manieren vervaardigd. De eerste is de walsmethode. Hierbij wordt de melk in een dun laagje op hete platen aangebracht. Binnen korte tijd is bijna al het water uit de melk verdampt. Er blijft een dun laagje achter op de platen. Dat wordt er afgeschraapt en vermalen tot poeder. Door de warmte van de platen wordt de melksuiker licht gekaramelliseerd. Dit poeder wordt hoofdzakelijk voor de chocoladefabricage gebruikt.

De tweede manier om het water uit de melk te halen is door middel van verdamping. Melk bestaat voor 87% uit water. De melk wordt bij onderdruk verwarmd, daardoor kookt de melk eerder en het water verdampt sneller. Het poeder dat overblijft bevat nog water dat er in de verstuivingssilo's bijna allemaal wordt uit gehaald. Het poeder valt van boven in de hete silo naar beneden. Tijdens deze val verdampt het meeste water en het droge poeder wordt onder in de silo opgevangen en gezeefd.

Ook kan er gebruik worden gemaakt van vriesdrogen waarbij er nog meer eigenschappen van de melk worden behouden. Om één kilo melkpoeder te maken heb je ongeveer zeven liter melk nodig.

Melk gemaakt van melkpoeder heeft een lichtbeige kleur. De smaak wijkt wel van de smaak van "normale" melk af.

In 1832 werd de eerste commerciële melkpoederproductie door de Rus M. Dirchoff uitgevoerd. In 1837 werd door William Newton een proces gepatenteerd om de melk te vacuümdrogen.

Friesland Campina is in Nederland de grootste producent van melkpoeder. Het poeder is in de supermarkt te koop.

Omdat melkpoeder lactose bevat, kunnen mensen met een lactose-allergie geen melkpoeder verdragen. Lactose-intolerantie is het niet kunnen verteren van lactose door een tekort aan specifieke spijsverteringsenzymen: de lactasen. Lactose is een suiker die uitsluitend voorkomt in melk van zoogdieren. De lactasen zijn bij pasgeborenen aanwezig in die zin dat ze hun eerste voeding, de melk van de moeder, kunnen verteren. Naarmate de melk daarna vervangen wordt door andere producten, vermindert de activiteit van de lactasen. Maar omdat mensen nog melkproducten blijven eten, blijven de lactasen bestaan, waardoor we melk tot op volwassen leeftijd en ons hele verdere leven kunnen blijven verteren. Als de werking van de lactasen onvoldoende is, verloopt de vertering van lactose moeizaam en hoopt die zich op in de darmen. De darmflora wordt erdoor geprikkeld en er treden allerlei symptomen op zoals diarree, zure oprispingen, opgeblazen gevoel en buikpijn.