Kip

Ayam

Gallus gallus domesticus

Fazantachtigen / hoendervogels

De kip is de meest voorkomende vogelsoort ter wereld. Met 52 miljard kippen zijn er ruim 7 kippen voor elke mens. Het vrouwtje wordt hen genoemd, het mannetje is de haan en de jongen zijn kuikens. Een haan kraait om zijn territorium aan te geven, terwijl het kakelen van de hen een manier is om met elkaar te communiceren. Kippen kunnen worden gehouden voor de eieren, voor de sier of voor het vlees. In Azië worden hanengevechten gehouden, ook al zijn die verboden. Door te gokken op de winnaar kan er geld verdiend worden.

Een kip weegt gemiddeld tussen de 1,5 en 5,5 kilo, afhankelijk van het ras. De haan weegt ongeveer 1 kilo meer dan de hen. Je hebt ook krielkippen, een dwergsoort, die die tussen de 500 en 1200 gram wegen.

Speciaal aan de kip is zijn kam. Meestal is deze rood van kleur en per ras verschillend van vorm. De kam en de lellen van de haan zijn groter. De veren van de haan zijn gekleurder dan die van de kip. Zij heeft meer een schutkleur. De staartveren van de haan zijn sikkelvormig. De poten zijn meestal kaal en met schubben bedekt. De kip en de haan hebben nagels, waarmee ze naar voedsel krabben. De volwassen haan heeft ter verdediging scherpe sporen aan zijn poten.

Jonge hennen gaan na 5 à 6 maanden eieren leggen. Het aantal eieren is reeds bij de geboorte bepaald. De hen legt zoveel eieren als er bij de geboorte aan eicellen in de eierstok zijn aangemaakt. Dit kunnen er tussen de 250 en 300 zijn, als het ei dagelijks wordt weggenomen.

Gebeurt dit niet, dan zal de hen gaan broeden. Tegenwoordig is de broeddrift bij veel kippen door kruisingen afgenomen. Vanaf het tweede jaar neemt de eierleg af en dat is meestal het teken dat de hen zal worden geslacht. Alle hennen worden dan vervangen door jonge exemplaren, die weer volop aan de leg gaan. Dat betekent ook, dat de kip zijn natuurlijke leeftijd van 5 tot 7 jaar nooit haalt.

Een kip kan goed hard voedsel zoals maïskorrels eten. Wat ze oppikt komt eerst in een zak terecht (de krop). Het wordt daar met speeksel geweekt. Daarna zijn er twee magen die meehelpen om het voer fijn te krijgen. De kliermaag voegt maagsappen toe voor de verdere vertering. De spiermaag kneedt het voer en maalt het fijn met behulp van kleine steentjes die de kip oppikt. Daarom is het van belang bij kippen die op een beperkte ruimte leven om grit tot hun beschikking te stellen.

- Barnevelder
- Lakenvelder

Kip wordt net als ander gevogelte en vis witvlees genoemd. Omdat deze vleessoort weinig onverzadigd vet bevat, wordt kippenvlees als gezond beschouwd. Kippenvlees is een veelzijdig product, omdat het vlees op vele manieren bereid kan worden. Het heeft een neutrale smaak en kan daardoor in veel verschillende gerechten gebruikt worden.

Je kunt kip in z'n geheel bereiden door hem te grillen, braden, wokken, frituren, koken of barbecueën. Van de kip worden meestal de borstfilets gebruikt, omdat het vlees mals en snel gaar is. Kipfilet is licht van kleur, omdat de spieren in de filet weinig worden gebruikt door het dier. De spieren in de poten worden veel gebruikt en zijn daardoor donkerder van kleur. Dat komt door de stof myoglobine, dat erg belangrijk is voor de zuurstofopname in de cellen. Dit vlees is smakelijker, omdat het meer vet bevat dan de filets, waardoor het vlees minder snel droog wordt. De poten worden vaak in delen verkocht. Het onderste deel wordt drumstick genoemd en het bovenste deel heet karbonade.

Ook de lever, het hart, de spiermaag en het karkas worden gebruikt. Kippenvlees wordt in veel soorten vleeswaren gebruikt, zoals bijvoorbeeld de kippenlever in paté of leverworst. Van het karkas en de vleugels wordt bouillon getrokken.

Omdat kippenvlees erg gevoelig is voor besmetting met de salmonellabacterie, is het erg belangrijk dat je bij de bereiding van kip erg op de hygiëne past. Zorg dat je het kippenvlees goed gekoeld bewaart en dat je zorgt dat het vlees helemaal gaar is voordat je het opdient. Ook moet je een aparte snijplank nemen waarop je de kip snijdt, zodat eventuele bacteriën niet op andere etenswaren worden overgebracht.

Een van de waarschijnlijke voorouders van de kip is het Bankivahoen of rode kamhoen, een in het wild levend kamhoen uit het geslacht Gallus dat voorkomt in Zuidoost-Azië. Deze vogel komt in India en Zuidoost-Azië nog steeds in het wild voor.

In 3200 v.Chr. werden huishoenders gehouden in Azië, vooral in India. De Egyptenaren en Chinezen hielden reeds kippen vanaf het jaar 1400 v.Chr. De eerste gedomesticeerde kippen kwamen rond het jaar 700 v.Chr. in Zuid-Europa terecht. Tegenwoordig komen kippen vrijwel overal ter wereld voor.

De kip komt uit het ei. Na 21 dagen broeden komt het kuiken uit het ei. Kuikens kunnen nadat ze uit het ei gekropen zijn meteen lopen, eten en piepen. Ze zullen de eerste dagen vooral doorbrengen in het zachte, warme dons van de moederkloek, daarna zullen ze meer zelfstandig op stap gaan. Aanvankelijk bestaat de vacht van een kuiken uitsluitend uit dons, maar al na enkele dagen verschijnen de eerste veertjes.

Kippen worden gehouden voor hun eieren en hun vlees. De manier waarop de kippen hun leven leiden, houdt veel mensen bezig. Het mooiste zou zijn, als de kip zijn natuurlijke gedrag kan blijven vertonen, dus al scharrelend zijn voedsel zoeken. Op de boerderij en bij particulieren zou dat mogelijk kunnen zijn, maar in de veehouderij worden de kippen met velen in een hok gehouden. Nadat ze hun gewenste gewicht hebben bereikt, worden ze geslacht en in de supermarkt te koop aangeboden.

Levende kippen kunnen bij de fokker worden gekocht. Het vlees en de eieren zijn in de supermarkt te koop.