Katuk

Sauropus androgynus

Phyllanthaceae

Katuk wordt ook wel sayur manis genoemd. Het is een groenblijvende struik met meerdere recht opgaande stengels, die zo'n 2,5 meter hoog worden. Hij is voorzien van donkergroene ovale bladeren van 5-6 cm. lang. Hij groeit op schaduwrijke plaatsen en in de zon en wordt vaak als heg aangeplant. Het is een harde groeier en om zeker te zijn van voldoende jonge scheuten moet de struik regelmatig worden teruggesnoeid. Hij groeit tot op een hoogte van 1.300 mtr.

Het is één van de populairste smakelijke bladgroenten in Zuid-Azië en Zuidoost-Azië en zorgt voor hoge opbrengsten. De stengels worden verkocht als tropische asperges en het blad kan zowel rauw als gekookt worden gegeten. In Maleisië wordt het vaak roergebakken met ei of gedroogde ansjovis. De bloemen en kleine paarse vruchten van de plant kunnen ook gegeten worden.

De bladeren en bloemen hebben een pinda-achtige smaak, vooral als de bladeren rauw worden gegeten. Gekookt heeft het de textuur van spinazie en de smaak van verse doperwten. De stengels worden gekookt of gewokt en hebben een zoete stevige bite, zoals de groene asperges bij ons. Alleen de jonge twijgen worden gebruikt.

De bladeren kunnen op verschillende manieren worden gebruikt, zoals bijvoorbeeld op sandwiches, in salades, curries, in vleesgerechten, samen met rijst, in een omelet, gefrituurd in tempurabeslag of zo maar als garnituur.

Katuk is een inheemse struik op Borneo, waar hij in het regenwoud groeit. Van daaruit is de struik over tropisch en subtropisch Azië verspreid. Tegenwoordig wordt hij ook verbouwd in het noorden van Australië.

Katuk wordt in Indonesië in bijna elke tuin aangeplant. Hij stelt aan de grond en standplaats niet al te hoge eisen. Wil je regelmatig van deze struik eten, dan verlangt hij wel een goed bemeste grond, regelmatige snoeibeurten en een warm en vochtig klimaat. Je kunt de struik rustig tot 20 cm. boven de grond afknippen. Bij voldoende water en bemesting zijn de scheuten met een paar dagen al weer te oogsten.

In een droog en warm klimaat zal hij prima groeien, als je maar zorgt dat hij voldoende water krijgt. De bladeren van de planten die in de schaduw staan zijn zachter dan die van planten in de volle zon. Deze zullen wat taaier zijn.

Het vermeerderen geschiedt door zaad of door stekken. Katuk kweken uit zaad is een langdurige zaak, je kunt beter de struik stekken. Neem een wat oudere tak, zet die in water en wacht tot er wortels verschijnen. Plant deze en je katukstruik zal zeker groeien.

Misschien kun je katuk in de beter gesorteerde Chinese toko's kopen.

In Indonesië wordt van de bladeren van de katuk een drank gemaakt om de vorming van moedermelk te bevorderen.