Kencur

Kaempferia galanga

Gemberfamilie

Kencur is lid van de gemberfamilie en ook de wortels van deze plant worden als keukenkruid gebruikt. De wortelstokken zijn eigenlijk meer wortelknollen met een doorsnede van 1 à 2 cm. De buitenkant is bruin en de binnenkant is geel-wit. De 10 tot 15 cm. grote kencurplant is een bodembedekker met sterk vertakte wortelknollen. De plant heeft 2 hooguit 4 grote violet-groene stengelloze bladeren en heeft wit-lila lipvormige bloemen, die maar kort bloeien. De bloemen, 4 tot 12 stuks, geuren heerlijk.

Verse kencur wordt alleen in de Indonesische- en Maleise keukens gebruikt. In de Chinese keuken wordt het in gedroogde vorm toegepast. De rest van de wereld kent het hooguit als medicijn.

- Kaempferia rotunda

Kencur heeft een sterke kamfer achtige smaak en geur. De smaak wordt niet door iedereen gewaardeerd, dus pas op met doseren. Een of twee schijfjes is al snel voldoende. De verse wortel kun je in dunne schijfjes mee laten sudderen in stoofgerechten en soepen. Raspen kan ook, dan onttrek je er nog meer smaak aan. Verse wortel moet je koel bewaren, maar invriezen kan ook. Kencur wordt veel gebruikt in de Indonesische keuken en elders in Zuidoost-Azië. Het is verkrijgbaar als worstelstok, knolletje, gedroogd, in poedervorm en als olie.

In Indonesië wordt het jonge blad van sommige kencur soorten ook als groente bereid, zoals bijvoorbeeld in pecel khas Peniron of nasi ulam.

Kaempferia galanga is waarschijnlijk afkomstig uit India. De plant wordt op grote schaal gekweekt in Zuidoost-Azië, het zuiden van China, op de Molukse archipel en is ook geïntroduceerd in het noorden van Australië.

Kencur is een plant, die zowel in de tropen als ook in de subtropen kan groeien. Het is een bodembedekker en de vertakte wortelstokken groeien aan de oppervlakte. Ook doet hij het prima in kassen, in de woonkamer in potten of in de tuin op zonnige, niet te natte plaatsen en in de half-schaduw. Kencur houdt van luchtige, goed gedraineerde grond. Ze verlangen tijdens de groei voldoende water en ze moeten tijdens de rustperiode droog gehouden worden.

Delen van de wortelstokken worden in de grond gepoot om de planten te vermeerderen. Planten gebeurt meestal in het begin van de regentijd, want tijdens deze periode groeit de plant het snelst. Vaak wordt kencur geplant tussen de oogsten van andere kruiden, zoals sereh, kurkuma en gember, door. Daardoor verhoogt de boer de opbrengst van zijn land, omdat het nooit braak komt te liggen.

Kencur wordt vers in de oosterse toko's verkocht als wortelstok, als knolletjes, in poedervorm en in gedroogde vorm.

In de traditionele geneeskunde wordt kencur gebruikt tegen kiespijn en als middel tegen roos. Het werkt stimulerend voor de maag en ingewanden.

Een spreuk met kencur: "masih bau kencur" betekent "masih belum berpengalaman".