Eend

Bebek / itik

Anseriformes

Eendachtigen / eend

Eenden zijn hoofdzakelijk watervogels, meestal kleiner dan hun verwanten, de zwanen en de ganzen. Ze leven in alle gebieden op aarde, behalve op de polen. Ze hebben een kortere nek en ze kunnen in zowel zoet als zout water worden gevonden. Ze hebben zwemvliezen en waterafstotende veren. Bij de meeste soorten hebben de mannetjes een kleurig verenkleed, de vrouwtjes daarentegen hebben schutkleuren. Alleen tijdens de korte ruiperiode hebben de mannetjes ook een camouflerend verenkleed.

Eenden ruien hun slag- en staartpennen tegelijkertijd. Ze kunnen daardoor ongeveer 1 maand niet vliegen. Deze rui vindt plaats meteen na het broedseizoen. Donzen dekbedden bestaan uit de onderveren van de eidereend. Het wordt bijeengezocht uit hun nesten in voortplantingsgebieden waar de eenden de veren gebruiken om hun nesten te bedekken.

Een mannetjeseend wordt een "woerd" genoemd. Een woerd van de wilde eend, de meest voorkomende soort, is naast de kleur ook te herkennen aan enkele gekrulde veren op de staart (dit is niet altijd zichtbaar). De eend foerageert meestal in de schemering, terwijl ze overdag hun verenpak verzorgen. De veren moeten waterafstotend zijn om de eend te beschermen tegen het koude water. Hij heeft net boven de staart een vetklier, die hij met zijn snavel stimuleert. Het vet smeert hij over de veren, waardoor het water in druppels van zijn lijf loopt. Slapen doen ze meestal drijvend op het water met de kop onder een vleugel.

In vele gebieden werd op wilde eenden gejaagd voor het vlees of voor het vermaak. Eenden vlees en -eieren worden in veel landen geconsumeerd.

Elke eend zoekt in het voorjaar een nieuwe partner. Dat is bij de zwanen en ganzen niet zo. Die hebben hun leven lang de zelfde partner. Het nest wordt door de vrouwtjes eend gemaakt. Het is meestal een kuiltje in de grond, die is bedekt met plantenresten en de eiholte wordt met dons bekleed. Het vrouwtje trekt die bij zichzelf uit de borst en daardoor ontstaat de broedplek. Hierdoor liggen de eieren tegen de huid van het vrouwtje, waardoor de eieren optimaal verwarmd worden.

Er worden vier tot dertien eieren gelegd, die hoofdzakelijk door het vrouwtje worden uitgebroed. Het broeden duurt tussen de 22 en 40 dagen, afhankelijk van de soort. De jongen kunnen meteen lopen en zwemmen en ze zoeken zelfstandig hun voedsel. Dat bestaat hoofdzakelijk uit waterdiertjes en insecten. Het vrouwtje houdt de jongen nog enkele weken in de gaten, ze beschermt ze en leidt ze naar de beste voedselplaatsen.

40 tot 60% van de jongen sterven in het eerste levensjaar. De eend wordt niet ouder dan een jaar of drie. Hun grootste vijand is de mens. Verder worden de jongen gevangen door reigers, roofvogels, meeuwen, vossen, snoeken en de rat. De eieren worden ook door eksters en kraaien geroofd.

De eenden zijn ongeveer 3000 jaren gelden gedomesticeerd. Zo werd in Europa de zogenaamde landeend gefokt, terwijl in Azië de loopeend werd gefokt. De Europese eend werd gefokt voor de vleesproductie, terwijl de Aziatische eend meer voor de eieren werd gefokt. De lichaamsbouw is duidelijk anders: de Europese eend loopt meer voorover en heeft een ronde lichaamsbouw, terwijl de Aziatische eend slanker is en rechterop loopt.

De eendenfokbedrijven in Europa houden hun eenden voor de slacht en voor de veren. De veren worden in kussens en matrassen gebruikt. Het dons van de eidereend wordt voor dekbedden gebruikt, omdat ze erg licht zijn en goed isolerend werken. In Nederland wordt weinig eend gegeten, gemiddeld zo'n 100 gram per persoon per jaar. In Duitsland eet men gemiddeld 1 kilogram per persoon per jaar. De meeste eendenfokkerijen bevinden zich in Nederland op de Veluwe.

- Grondeleenden
- Duikeenden
- Fluiteenden

Eendenvlees heeft een donkerrode kleur. Dat komt omdat het vlees uit actieve spieren bestaat. De eend gebruikt deze spieren om te vliegen, waarvoor ze veel zuurstof nodig hebben. Actieve spieren bevatten de stof myoglobine. Deze stof zorgt er voor dat de spieren veel zuurstof in hun cellen kunnen opnemen. Vandaar de rode kleur. Eendenborstfilets bevatten veel vet. Daarom worden de filets eerst op de huid gebakken om dit vet te laten smelten. Dat geeft het vlees zijn kenmerkende smaak.

Voor twee personen rekent u één eend. De jonge wilde eend is geschikt voor de bereiding in zijn geheel. Eendenborstfilet kan geroosterd, gerookt, gestoofd of gebraden worden. Eendenborstfilet kan verwerkt worden in een voorgerecht en in een hoofdgerecht. U kunt het eendenvlees op verschillende manieren marineren. Gerookte eendenborstfilet kan in plakjes worden gesneden en gebruikt worden als broodbeleg.

Kraaien, eenden, alken, net als verschillende soorten hoenders en uilen leefden al in het Mioceen zo'n 23,03 tot 5,332 miljoen jaar geleden. Aan het einde van het Mioceen waren zo goed als alle moderne vogelfamilies verschenen. Onder de zeevogels bestonden in het Mioceen zelfs meer soorten dan tegenwoordig.

Eenden in de vrije natuur broeden hun eieren in nesten uit, waarna de moederdieren de jongen bewaken. Na een jaar zijn de jongen geslachtsrijp en kunnen voor nageslacht zorgen.

De eendenfokkers zullen de eieren in een broedmachine uitbroeden. Daarna worden de dieren gevoerd tot ze een gewicht hebben van 1 tot 2 kilo, waarna ze naar de slacht gebracht worden.

Hele eenden en borstfilets zijn bij de poelier te koop. Ook worden in sommige supermarkten diepgevroren eenden verkocht.