Honing

Madu

Honing wordt door de bijen verzameld om in de winter en tijdens koude dagen in hun eigen levensbehoefte te kunnen voorzien. In de winter en tijdens koude dagen moet de temperatuur binnen in de bijenkast 27 graden zijn en aan de buitenkant minstens 8 graden. Dat vraagt de nodige energie en die halen de bijen uit hun honing.

Honing is een natuurlijke vloeibare zoete substantie die ontstaat als honingbijen nectar uit bloemen verzamelen en deze vervolgens in honing omzetten. De nectar wordt zowel door toevoegen van enzymen als door indikking door verdamping omgezet naar honing.

Honing wordt door mensen als voedingsmiddel gebruikt. De kleur en de smaak van honing wordt grotendeels bepaald door de oorsprong van de nectar (honing van bijvoorbeeld de paardenbloem smaakt echt anders dan die van bijvoorbeeld de linde).

- Heidehoning
- koolzaadhoning
- Lindehoning

Nectar bevat diverse suikers, mineralen en sporenelementen. De haalbijen zuigen tijdens hun foerageervluchten de vloeibare nectar op uit de bloemen en andere plantendelen. De nectar komt in de in het achterlijf gelegen honingmaag. De haalbijen voegen er daar direct al de eerste enzymen en goede bacteriën aan de nectar toe. Door de werking van deze enzymen en enzymen afkomstig van de planten breken de meervoudige suikers af tot beter verteerbare enkelvoudige suikers.

Bij terugkomst in de bijenkast wordt het suikerhoudende sap uit de honingmaag via de monddelen aan de jongere bijen overgedragen.Terwijl de druppel van bij naar bij beweegt voegen de bijen steeds kleine beetjes speeksel toe. In dit speeksel zitten verschillende enzymen zoals diastase, invertase, katalase die inwerken op de nectarsuikers. Ook glucoseoxidase wordt toegevoegd.

Glucoseoxidase activeert de omzetting van glucose tot gluconzuur en waterstofperoxide. Het gluconzuur creëert een zuur milieu en de waterstofperoxide zorgt voor een desinfecterend effect, waardoor de honing en ook de bijenkast bacterie- en schimmelvrij blijven. Hoe meer glucoseoxidase aanwezig is, hoe meer waterstofperoxide en gluconzuur er zal worden gevormd. Het enzym blijft actief zolang de nectar nog niet helemaal tot honing is ingedikt.

Daarna wordt de honing in de lege honingraatcellen opgeborgen. In de honingraat wordt de honing tenslotte door speciale ontvochtigings- en ventilatietechnieken zoals snel vleugelgeklapper verder ingedikt, totdat de honing een watergehalte van ongeveer 20 procent en de juiste rijpheid heeft. Als de honing rijp is worden de cellen met wasdekseltjes verzegeld. Voor de imker is dit het teken dat de honing geoogst kan worden. Door middel van een speciale centrifuge wordt de honing uit de raten geslingerd en in potjes opgevangen.

Als dank zal de imker de bijen een suikeroplossing voeren, zodat de bijen voor de winter toch nog hun suikermaaltijd hebben. Zonder de suiker zou het bijenvolk van honger omkomen.

Honing kan vloeibaar, gekristalliseerd en zalfachtig zijn. Dat is afhankelijk van de soort honing, de verhouding druivensuiker en fructose in de honing en hoe de honing is opgeslagen. Gekristalliseerde honing kan weer vloeibaar worden gemaakt door de honing au-bain-marie te verwarmen. Door de honing op 25 à 30 graden te brengen zullen de suikerkristallen weer vloeibaar worden.

De smaak en de kleur van de honing is afhankelijk van de bloemen waaruit de bijen de nectar hebben verzameld. Heidehoning is stroopachtig dik en donkergeel van kleur en heeft een diepe zoete smaak, terwijl koolzaadhoning lichtgeel en vloeibaar is met een fris/zoete smaak.

Al in de steentijd verzamelden de mensen honing om als zoetstof te dienen. In de koningsgraven in Egypte hebben archeologen grafvondsten met honing gevonden. Honing was in die tijd een godendrank en een bron van onsterfelijkheid. Een pot met honing had de waarde van een ezel. Tot aan de ontdekking van suiker uit suikerriet en suikerbieten bleef honing de enige zoetmakende stof.

Honing is in de supermarkt en in de reformwinkels te koop.

Sporen van bepaalde bacteriën kunnen in honing overleven. Daarom is het beter om zuigelingen het eerste jaar geen honing te geven, want hun darmflora is noch niet genoeg ontwikkeld om deze bacteriën te vernietigen.

Mensen met een pollenallergie kunnen door honing te eten last krijgen van een allergische reactie.